Прафілактыка па правапарушэннях

Дзейнасць чалавека складаецца з учынкаў.

Учынак - галоўны элемент чалавечых узаемаадносін, у якім выяўляюцца розныя якасці асобы, як добрыя, так і дрэнныя, стаўленне да праблем рэчаіснасці, да навакольных людзей.

Усякі ўчынак цягне за сабой непазбежныя вынікі: змены ў адносінах людзей, у іх свядомасці, ён таксама цягне наступствы і для самай дзеючай асобы. Учынак заўсёды звязаны з пэўнай адказнасцю чалавека за свае дзеянні.

У сферы прававых адносін учынак можа мець падвойнае значэнне. Асноўную частку актаў паводзін асобы складаюць учынкі правамерныя, гэта значыць адпаведныя нормам права, патрабаванням законаў, і неправамернае, гэта значыць супярэчыць нормам права.

Неправамерныя паводзіны выяўляюцца ў правапарушэннях, як гэта вынікае з самага тэрміна, актах, якія парушаюць права, адваротных яму. Далёка не кожны чалавек мае поўнае ўяўленне аб правамернасці сваіх дзеянняў.

Праблема падлеткаў-правапарушальнікаў у сучасным грамадстве ўяўляе сабой адну з самых складаных і супярэчлівых. Нажаль, не кожны падлетак, усведамляе якія здзяйсняныя ім супрацьпраўныя дзеянні вядуць да цяжкіх і цяжка-папраўных наступстваў.

Што такое правапарушэнне?

Правапарушэнне - гэта вінаватыя паводзіны правадзеяздольнай асобы, якое супярэчыць прадпісанням норм права, прычыняе шкоду іншым асобам і цягне за сабой юрыдычную адказнасць.

Усе правапарушэнні прынята падзяляць на дзве групы: правіннасці і злачынствы (самыя цяжкія правапарушэнні).

Правіннасці могуць быць працоўнымі, дысцыплінарнымі, адміністрацыйнымі і грамадзянскімі.

Пад злачынствамі разумеюць, як правіла, крымінальныя злачынствы, гэта значыць дзеі, якія парушаюць крымінальны закон. Яны могуць адрознівацца па катэгорыі цяжкасці.

У залежнасці ад віду правапарушэння вылучаюць адпаведную адказнасць - крымінальную, адміністрацыйную, дысцыплінарную, грамадзянска-прававую.

1.Крымінальная адказнасць - адказнасць за парушэнне законаў, прадугледжаных Крымінальным кодэксам. Злачынства, прадугледжанае крымінальным законам грамадска небяспечнае, якое замахваецца на грамадскі лад, уласнасць, асобу, правы і свабоды грамадзян, грамадскі парадак (забойства, рабаванне, згвалтаванне, абразы, дробныя крадзяжы, хуліганства).

За злоснае хуліганства, крадзеж, згвалтаванне крымінальная адказнасць надыходзіць з 14 гадоў.

Крымінальны Кодэкс Рэспублікі Беларусь

Арт. 27. Узрост, з якога надыходзіць крымінальная адказнасць

Крымінальнай адказнасці падлягае асоба, якая дасягнула да часу ўчынення злачынства шаснаццацігадовага ўзросту, за выключэннем выпадкаў, прадугледжаных гэтым Кодэксам.
Асобы, якія здзейснілі забароненыя гэтым Кодэксам дзеянні ва ўзросце ад 14-ці да 16-ці гадоў, падлягаюць крымінальнай адказнасці толькі за:

1. Забойства (арт. 139)

2. Прычыненне смерці па неасцярожнасці (арт. 144)

3. Прычыненне менш цяжкага цялеснага пашкоджання (арт. 147)

4. Наўмыснае прычыненне менш цяжкага цялеснага пашкоджання (арт. 149)

5. Згвалтаванне (арт. 166)

6. Гвалтоўныя дзеянні сексуальнага характару (арт. 167)

7. Выкраданне чалавека (арт. 182)

8. Крадзеж (арт. арт. 205)

9. Рабаванне (арт. 206)

10. Разбой (арт. 207)

11. Вымагальніцтва (арт. 208)

12. Крадзеж транспартнага сродку або маламернага воднага судна (арт. 214)

13. Наўмыснае знішчэнне або пашкоджанне маёмасці (часткі другая і трэцяя арт. 218)

14. Захоп закладніка (арт. 291)

15. Крадзеж агнястрэльнай зброі, боепрыпасаў або выбуховых рэчываў (арт. 294)

16. Наўмыснае прывядзенне ў непрыдатнасць транспартнага сродку або шляхоў зносін (арт. 309)

17. Крадзеж наркатычных сродкаў, псіхатропных рэчываў, іх прэкурсораў і аналагаў (арт. 327)

18. Хуліганства (арт. 339)

19. Загадзя ілжывае паведамленне аб небяспецы (арт.340)

20. Апаганьванне збудаванняў і псаванне маёмасці (арт. 341)

21. Уцёкі з папраўчай установы, якая выконвае пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі, арыштнага дома або з-пад варты (арт. 413).

Адміністрацыйная адказнасць прымяняецца за парушэнні, прадугледжаныя кодэксам аб адміністрацыйных правапарушэннях. Да адміністрацыйных парушэнняў адносяцца: парушэнне правілаў дарожнага руху, парушэнне супрацьпажарнай бяспекі.

За адміністратыўныя правапарушэнні да адказнасці прыцягваюцца з 16 гадоў. Пакаранне: штраф, папярэджанне, папраўчыя работы.

Тлумачэнне

Адміністрацыйнай адказнасці падлягае фізічная асоба, якая дасягнула да часу ўчынення правапарушэння шаснаццацігадовага ўзросту, за выключэннем выпадкаў, прадугледжаных гэтым Кодэксам.

Фізічная асоба, якая здзейсніла забароненае гэтым Кодэксам дзеянне ва ўзросце ад чатырнаццаці да шаснаццаці гадоў, падлягае адміністрацыйнай адказнасці толькі:

1) за наўмыснае прычыненне цялеснага пашкоджання (артыкул 9.1);

2) за дробны крадзеж (артыкул 10.5);

3) за наўмыснае знішчэнне або пашкоджанне маёмасці (артыкул 10.9);

4) за парушэнне патрабаванняў пажарнай бяспекі ў лясах або на тарфянішчах (артыкул 15.29);

5) за жорсткае абыходжанне з жывёламі (артыкул 15.45);

6) за распальванне вогнішчаў у забароненых месцах (артыкул 15.58);

7) за дробнае хуліганства (артыкул 17.1);

8) за парушэнне правіл, якія забяспечваюць бяспеку руху на чыгуначным або гарадскім электрычным транспарце (часткі першая - трэцяя, пятая артыкула 18.3);

9) за парушэнне правіл карыстання сродкамі чыгуначнага транспарту (артыкул 18.4);

10) за парушэнне правіл карыстання транспартным сродкам (артыкул 18.9);

11) за парушэнне правілаў карыстання метрапалітэнам (артыкул 18.10);

12) за парушэнне патрабаванняў па забеспячэнні захаванасці грузаў на транспарце (артыкул 18.34);

13) за знішчэнне, пашкоджанне або страту гісторыка-культурных каштоўнасцей або матэрыяльных аб'ектаў, якім можа быць прысвоены статус гісторыка-культурнай каштоўнасці (артыкул 19.4);

14) за парушэнне парадку ўскрыцця воінскіх пахаванняў і правядзення пошукавых работ (артыкул 19.7);

15) за незаконныя дзеянні ў дачыненні да газавай, пнеўматычнай або кідальнай зброі (артыкул 23.46);

16) за незаконныя дзеянні ў дачыненні да халоднай зброі (артыкул 23.47).

Не падлягае адміністрацыйнай адказнасці фізічная асоба, якая дасягнула ўзросту, прадугледжанага часткамі першай або другой гэтага артыкула, калі будзе ўстаноўлена, што з прычыны адставання ў разумовым развіцці, не звязанага з псіхічным расстройствам (захворваннем), яно ў час учынення дзеяння было не здольна ўсведамляць яго фактычны характар. або супрацьпраўнасць.
Дысцыплінарная адказнасць - гэта парушэнне працоўных абавязкаў, г.зн. парушэнне працоўнага заканадаўства, напрыклад: спазненне на працу, прагул без уважлівай прычыны.

Грамадзянска-прававая адказнасць рэгулюе маёмасныя адносіны. Пакаранні да правапарушальніка: кампенсацыя шкоды, выплата ўрону.

Прафілактычная праца з навучэнцамі - працэс складаны, шматаспектны, працяглы па часе.

Прыярытэтам у рабоце ўстаноў адукацыі па папярэджанні правапарушэнняў і злачынстваў з'яўляецца правядзенне ранняй прафілактыкі, гэта значыць стварэнне ўмоў, якія забяспечваюць магчымасць нармальнага развіцця дзяцей: выяўленне навучэнцаў, схільных да парушэння маральна-прававых норм, вывучэнне педагогамі індывідуальных асаблівасцей такіх навучэнцаў і прычын маральнай дэфармацыі асобы, своечасовае выяўленне тыповых крызісных сітуацый, якія ўзнікаюць у навучэнцаў пэўнага ўзросту, выкарыстанне магчымасцяў вучнёўскага самакіравання, уцягванне ў правядзенне агульнашкольных мерапрыемстваў, праца з нядобранадзейнымі сем'ямі.

Вылучаюць наступныя стадыі адхіленні ў паводзін падлеткаў:

- неўхваляльныя паводзіны - паводзіны, звязаныя з свавольствамі гарэзлівасцю, непаслушэнствам, няўрымслівасцю, упартасцю;

- гавораныя паводзіны - паводзіны, якія выклікаюць больш-менш асуджэнне навакольных, педагогаў, бацькоў (эпізодычныя парушэнні дысцыпліны, выпадкі забіяцтва, грубасці, дзёрзкасці, несумленнасці);

- дэвіянтныя паводзіны - маральна адмоўныя дзеянні і ўчынкі, якія прынялі характар ​​сістэматычных або звыклых (ілжывасць, прытворства, крывадушнасць, эгаізм, канфліктнасць, агрэсіўнасць крадзеж і т. д.);

- перадзлачынныя паводзіны - паводзіны, якое нясе ў сабе зародкі крымінальных і дэструктыўных паводзін (эпізодычныя наўмысныя парушэнні норм патрабаванняў, якія рэгулююць паводзіны і ўзаемаадносіны людзей у грамадстве, хуліганства, збіццё, вымагальніцтва, распіццё спіртных напояў, злосныя парушэнні дысцыпліны і агульнапрынятых правіл паводзін і т.д. .);

- супрацьпраўныя або злачынныя паводзіны - паводзіны, звязаныя з рознымі правапарушэннямі і злачынствамі.

Праблемы ў паводзінах навучэнцаў:

1. Ухіленне ад вучобы з прычыны:

• непаспяховасці па большасці прадметаў;
• адставанні ў інтэлектуальным развіцці;
• арыентацыі на іншыя віды дзейнасці;
• адсутнасці пазнавальных інтарэсаў.

2. Нізкая грамадска-працоўная актыўнасць:

• адмова ад грамадскіх даручэнняў;
• грэблівае стаўленне да спраў класа;
• дэманстратыўная адмова ад удзелу ў працоўных справах;
• грэблівае стаўленне да грамадскай уласнасці, яе псута.

3. Негатыўныя праявы:

• ужыванне спіртных напояў;
• ужыванне псіхатропных і таксічных рэчываў;
• цяга да азартных гульняў;
• курэнне;
• нездаровыя сэксуальныя праявы.

4. Негатывізм у ацэнцы рэчаіснасці.

5. Падвышаная крытычнасць у адносінах да педагогаў і дарослых:

• грубасць;
• бойкі;
• прагулы;
• пропускі заняткаў;
• недысцыплінаванасць на ўроках;
• збіццё слабых, малодшых;
• вымагальніцтва;
• жорсткае стаўленне да жывёл;
• крадзеж;
• парушэнне грамадскага парадку;
• нематываваныя ўчынкі.

6. Стаўленне да выхаваўчых мерапрыемстваў:

• абыякавае;
• скептычнае;
• негатыўнае;
• разлютаванае

Ва ўстановах адукацыі развіта асяроддзе, якое пашырае бяспечную прастору для непаўналетняга, дазваляючы тым самым развівацца і рэалізавацца ў розных сферах сваіх інтарэсаў, разнастаіць свой вольны час. Найбольш шырока ў гэтым напрамку прадстаўлена пазаўрочная дзейнасць, якая ўлічвае інтарэсы і патрэбнасці сучасных дзяцей.

На базах устаноў адукацыі дзейнічаюць аб'яднанні па інтарэсах ДУА "Цэнтр дзіцячай творчасці "Прамень" г.Шклова", ажыццяўляюцца розныя забаўляльныя праграмы.

Такім чынам, прафілактыка правапарушэнняў мяркуе, што ўстанова адукацыі становіцца месцам, дзе дзіця рэальна знаходзіць прымяненне сваім магчымасцям і ініцыятыве.

Ранню прафілактыку, можна вызначыць як сукупнасць мер, якія ажыццяўляюцца з тым каб:

1) аздаравіць умовы жыцця і выхавання непаўналетніх у выпадках, калі сітуацыя пагражае іх нармальнаму развіццю;

2) спыніць і ўсталяваць дзеянні крыніц антыграмадскага ўплыву;

3) уздзейнічаць на непаўналетніх, якія дапускаюць адхіленні ў паводзінах такім чынам, каб не даць замацавацца антыграмадскім поглядам і звычкам.

Напрамкі работы па папярэджанні правапарушэнняў навучэнцаў:

Прафілактычная работа з навучэнцамі: правядзенне месячнікаў прававых ведаў, гутарак, заняткаў па прававой асвеце і папярэджанні правапарушэнняў; тэматычныя класныя і інфармацыйныя гадзіны з прадстаўнікамі праваахоўных органаў; арганізацыю школьных свят; функцыянаванне Савета па прафілактыцы злачынстваў і правапарушэнняў;

Арганізацыя забаўляльнай дзейнасці непаўналетніх: работа спартыўных аб'яднанняў па інтарэсах; правядзенне тэматычных вечароў; экскурсій, акцый;

Праца з бацькамі: правядзенне бацькоўскіх збораў, лекцый, наведванне сем'яў дома сацыяльнымі педагогамі сумесна з псіхолагамі, адміністрацыяй устаноў адукацыі; сумеснае правядзенне школьных свят;

Арганізацыя работы ўстаноў адукацыі ў перыяд канікулаў: правядзенне спартыўных спаборніцтваў; арганізацыя вольнага часу навучэнцаў, якія знаходзяцца на розных відах уліку; работа дзіцячага школьнага аздараўленчага лагера, розныя выязныя мерапрыемствы;

Праца сацыяльных педагогаў і педагогаў-псіхолагаў устаноў адукацыі: дыягнастычная праца з дзецьмі дэвіянтных і адыктыўных паводзін; псіхолага-педагагічныя кансультацыі для навучэнцаў; работа кансультацыйнага пункта для бацькоў, сацыяльна-педагагічная дапамога педагогам і іншае.

Функцыі педагога сацыяльнага па папярэджанні правапарушэнняў і злачынстваў навучэнцаў:

• адукацыйна-выхаваўчую;
• дыягнастычную;
• прагнастычную;
• арганізатарскую;
• папераджальна-прафілактычную;
• ахоўна-ахоўную;
• арганізацыйна-камунікатыўную.

Адмысловае значэнне мае папераджальна-прафілактычная дзейнасць, якая ўлічвае і прыводзіць у дзеянне сацыяльна-прававыя, юрыдычныя і псіхалагічныя механізмы папярэджання і пераадоленні негатыўных уплываў ва ўстановах адукацыі. Прафілактыка прадугледжвае як вырашэнне праблем, якія яшчэ не ўзніклі, так і ўжо існуючых. Навучальны год сацыяльны педагог пачынае з сацыяльна-педагагічнай пашпартызацыі ўстановы адукацыі. Гэта дае магчымасць вызначыць сацыяльныя інстытуты, супрацоўніцтва з якімі мэтазгодна пры арганізацыі сацыяльнага выхавання, сацыяльна-педагагічнай дапамогі і падтрымкі навучэнцаў і іх сем'яў.

УАЗ "Шклоўская цэнтральная бальніца", у правядзенні прафілактычнай і асветніцкай работы з навучэнцамі і іх бацькамі, фарміраванні здаровага ладу жыцця, прафілактыцы шкодных звычак, у прафілактыцы ўжывання непаўналетнімі алкагольных, псіхаактыўных рэчываў, фарміраванні навыкаў здаровага ладу жыцця.
ДУА "Цэнтр дзіцячай творчасці "Прамень" г.Шклова" ў арганізацыі вольнага часу дзяцей, асветніцкай рабоце з дзецьмі і бацькамі,
Камісіяй па справах непаўналетніх Шклоўскага райвыканкама ў рабоце з сем'ямі, якія патрабуюць педагагічнай увагі, а таксама прафілактычнай рабоце з навучэнцамі дэвіянтных паводзін;
Інспекцыяй па справах непаўналетніх у рабоце па прававой асвеце навучэнцаў і бацькоў, прафілактычнай работа з дзецьмі, якія знаходзяцца на розных відах уліку, іх занятасці ў перыяд канікулаў.
ДУА "Сацыяльна-педагагічны цэнтр г.Шклова";
Установа "Шклоўскі раённы цэнтр сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва" ў аказанні гуманітарнай дапамогі сем'ям, якія маюць у гэтым патрэбу;
Рознымі ўстановамі вышэйшай, прафесійнай-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі для правядзення прафарыентацыйнай работы сярод навучэнцаў.
У пачатку кожнага навучальнага года ва ўстановах адукацыі ствараецца банк даных навучэнцаў, якія знаходзяцца ў сацыяльна-небяспечным становішчы, з мэтай наступнай дапамогі ім. Афармляюцца сацыяльныя пашпарты кожнага класа, і пасля складаецца адзіны сацыяльны пашпарт школы. паводзінамі: складаецца план працы Рады прафілактыкі правапарушэнняў, план сумеснай працы школы і падраздзяленні па справах непаўналетніх па папярэджанні правапарушэнняў сярод падлеткаў, план работы па прафілактыцы ўжывання псіхаактыўных рэчываў сярод непаўналетніх, план мерапрыемстваў па антыалкагольнай, антынікацінавай прапагандзе;

На пасяджэннях Савета прафілактыкі правапарушэнняў рэгулярна заслухоўваюць пытанні паводзін і паспяховасці "цяжкіх" падлеткаў.

У вырашэнні праблем папярэджання правапарушэнняў сярод непаўналетніх эфектыўныя праводзяцца Месячнікі прафілактыкі правапарушэнняў.

Карысныя спасылкі:

• president.gov.by  — Інтэрнет-партал Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь
• edu.gov.by — Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
• adu.by — Навукова-метадычная ўстанова "Нацыянальны інстытут адукацыі" Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
• pravo.by — Нацыянальны прававы Інтэрнэт-партал Рэспублікі Беларусь
• mir.pravo.by — Дзіцячы прававы сайт
• belarus.by  — Афіцыйны сайт Рэспублікі Беларусь